Küresel Ekonomideki Gelişmeler Altında Mekânsal İktisat Tartışmalarına Dönüş – Fatma Doğruel, A. Suut Doğruel


2008 Finansal Krizi ise küresel ekonominin kendi dinamiklerinden doğan içsel bir şoktu ve son yarım yüzyılda izlenen politikaların bir sonucuydu.

Küresel ekonomide bazı temel değişmeler

Bu yazı uzun yıllardır büyük bir coşkuyla benimsenen ancak hayal kırıklıkları isteksizce hissedilmeye başlanan küresel entegrasyonun sonuçlarının mekânsal etkisi üzerine yoğunlaşmayı hedefledi. 2000’li yılların ilk on yılında 2008 Finansal Krizi ve izleyen on yılda 2019 sonlarında başlayan Covid-19 Salgını, üretim, tüketim ve yerleşme düzenimizde var olan yapıları sarstı ve sarsmaya devam ediyor. Ayrıca son yarım yüzyıldaki bu iki önemli gelişmeye ek olarak iklim ve çevre koşullarında beklenenden daha hızlı bozulmanın ve doğal kaynakların kullanımındaki hoyratlığın etkileri güçlü biçimde hissedilmeye başlandı. Covid-19 Salgını bir sağlık krizi ve ülke ekonomilerini dışsal bir şok olarak etkiledi.1 2008 Finansal Krizi ise küresel ekonominin kendi dinamiklerinden doğan içsel bir şoktu ve son yarım yüzyılda izlenen politikaların bir sonucuydu. Önceleri küresel aktörler ve uluslararası iktisat politikalarına yön veren kuruluşlar 2008 Krizinin yarattığı etkiyi yok etmek için kriz öncesi politikaları sürdürmeye çalıştılar. Ancak, bu politikaların istenen sonuçları verdiği şüpheli. Çünkü, 2008 sonrasında uluslararası ticarette dalgalı ve kararsız bir görünüm devam ediyor (Şekil 1). Küresel düzeyde ekonomik büyümede ise 1960 sonrası 70 yılı aşan uzun bir dönemde negatif büyümeler sadece 2000 sonrasında ve söz ettiğimiz iki kriz sonrasında gerçekleşti (Şekil 2).

 

Sayı: İktisat ve Toplum Dergisi 139
Sayfa Aralığı: 49-57

Bu makalenin tamamını okumak için satın almalısınız.

Fatma Doğruel Hacettepe Universitesi Matematik Bölümü’nden lisans ve yüksek lisans ortak derecesi ile mezun oldu. Doktora derecesini Çukurova Üniversitesi Tarım Ekonomisi Bölümü’nden aldı. 1978-1988 yılları arasında Çukurova Üniversitesi’nde çalıştı. 1988 yılından itibaren Marmara Üniversitesi İngilizce İktisat Bölümü’ne geçti. 1996 yılında profesör olan Fatma Doğruel halen bu görevini sürdürmektedir. Profesör Doğruel Türk Sosyal Bilimler Derneği Genç Sosyal Bilimciler (1987), Sedat Simavi Vakfı Sosyal Bilimler (1990) ve Ford Foundation Ortadoğu Araştırma (1991) ödüllerini almıştır. Ayrıca, 1991-1992 yıllarında ABD’de Central Michigan Üniversitesi’nde Misafir Öğretim Üyesi olarak bulunmuştur. Araştırma alanları ekonomik büyüme ve kalkınma, bölgesel ekonomi, tarım ekonomisi, gelişmekte olan ülkeler makroekonomisi ve Cumhuriyet Dönemi Türkiye iktisat tarihidir. Bu alanlardaki kitap bölümleri ve makalelerine ek olarak ortak yazarı olduğu Türkiye'de Ekonomik Büyüme Yapısal Dönüşüm ve Kriz (1990), Osmanlı’dan Günümüze TEKEL (2000), Bıçak Sırtında Büyüme ve İstikrar (2006), Türkiye’de Enflasyonun Tarihi (2006), Türkiye Sanayiine Sektörel Bakış (2008) ve Bıçak Sırtında Büyüme ve İstikrar: Küreselleşmenin Yükselişi ve Düşüşü (2018) ile Bölgesel Kalkınma ve Kalkınma Ajansları (2012) sayılabilir. Profesör Doğruel, Türkiye Ekonomi Kurumu, Türk Sosyal Bilimler Derneği, American Economic Association, Middle East Economic Association, Bölge Bilimi Türk Milli Komitesi üyesidir. Ayrıca, 2010-2012 yılları arasında MEEA Yönetim Kurulu üyeliği ve 2013-2015 yılları arasında MEEA Yönetici Sekreterliği görevlerini üstlenmiştir. 2019 yılından itibaren Bölge Bilimi Türk Milli Komitesi Yönetim Kurulu üyeliğine seçilmiştir.

A. Suut Doğruel lisans, yüksek lisans ve doktora derecelerini Boğaziçi Üniversitesi İktisat Bölümü’nden aldı. 1981-1988 yılları arasında Çukurova Üniversitesi İktisat Bölümü’nde çalıştı. 1988 yılında Marmara Üniversitesi İngilizce İktisat Bölümü’ne geçti. 1996 yılında profesör olan A. Suut Doğruel, 2004 – 2017 yılları arasında Marmara Üniversitesi İngilizce İktisat bölüm başkanlığı görevini yürüttü, 2019 yılında ise bölümden emekli oldu. Halen Türkiye Ekonomi Kurumu’nda yönetim kurulu üyesi ve genel yazman olarak görev yapmaktadır. Profesör Doğruel, Türk Sosyal Bilimler Derneği Genç Sosyal Bilimciler (1987), Sedat Simavi Vakfı Sosyal Bilimler (1990), Ford Foundation Ortadoğu Araştırma (1991) ve Kıbrıs Türk Ekonomi Kurumu En Başarılı Bilim İnsanı (2019) ödüllerini ve NATO Araştırma Desteği’ni (1995) almıştır. Ayrıca, 1991-1992 yıllarında ABD’de Central Michigan Üniversitesi’nde Fulbright Misafir Öğretim Üyesi olarak bulunmuştur. Araştırma alanları ekonomik büyüme ve kalkınma, bölgesel ekonomi, gelişmekte olan ülkeler makroekonomisi ve Cumhuriyet Dönemi Türkiye iktisat tarihidir. İlgili alanlardaki kitap bölümleri ve makalelerine ek olarak çalışmaları arasında ortak yazarı olduğu Türkiye’de Ekonomik Büyüme Yapısal Dönüşüm ve Kriz (1990), Osmanlı’dan Günümüze TEKEL (2000), Türkiye’de Enflasyonun Tarihi (2006), Türkiye Sanayiine Sektörel Bakış (2008) ve Bıçak Sırtında Büyüme ve İstikrar: Küreselleşmenin Yükselişi ve Düşüşü (2018) yer almaktadır.

Bir cevap yazın