Günümüzdeki ‘küreselleşmenin’ hızlanması, ithal ikamesi yerine tüketicinin en uzak yerlerden beslenmesi ve ithal ikamesinin demode olmasının yolu, çok basit görünen bir metal kutunun, taşıma kabının (container) icadıyla mümkün olmuştur.
Demir tekneli buhar gemilerinin doğuşundan itibaren iki eğilim güçlüdür; teknelerin hacmi giderek büyürken işlevleri çeşitlenir. Bu gemilerin yolcu taşıyanları, yani transatlantikler, 1960’larda Atlantik’i geçen yolcu uçakları çıkıncaya kadar Avrupa-Amerika seferlerini yaptılar ve müzelik oldular. Onun yerine yüzer-otel sayılan, turistik amaçlı büyük ‘cruise’ gemiler tasarlandı (bu gemilerin de çoğu Kovid-19 salgınıyla hurdaya döndü), konumuz bu değildir. Yük gemileri, yani kuru yük (şilep), sıvı yakıt ve sıvı gaz taşıyan tankerler ise, özellikle Süveyş’i kapatan 1967 İsrail Savaşı’ndan sonra Güney Afrika rotasında ekonomik olmak için büyük hacimlere ulaştılar: 150-200 bin hatta daha da fazla tonilatoluk tekneler denize indi.
Bu yazının konusu, kuru yük gemilerinin tahmil ve tahlisiyesi (dolum ve boşalım) ile ilgilidir. Çünkü gemilerin kömürden petrole geçişi2 , modern seyrüsefer sistemlerinin savaş gemilerinden balıkçı teknesine ve yatlara kadar aynı hızda yayılması, yeniliğin yayılması ve taklidi dışında büyük bir özellik taşımaz. Ancak bu gemilerin klasik limanlarda dolumu, tabii boşalımı daha 1950’lerde bile büyük sorunlar yaratmağa başladı. Ben uzman bir yazarın (D’Eramo, 2015:85-99) verilerine dayanarak bu sorunları ve çözümleri açmağa çalışacağım.
Klasik Bir Limanda “Tahmil-Tahlisiye”
Konuya 1954’te yapılmış bir çalışmanın sonuçlarını vererek gireceğim (Levinson, 2006:33- 34). 1950 yılları başında ABD’nin doğu kıyısı ile Avrupa arasında yük taşıyan tipik bir kargo gemisi (Warrior), (194.529 parçadan oluşan 5.000 ton yük; balyalar, karton kutular, meyve sandıkları, çuvallar, tenekeler, bobinler vb. ayrıca 53 otomobil)3 Brooklyn Limanı’na 151 şehirden trenle, kamyonla ve mavnayla 1.156 ayrı seferde getirilmiştir. Bunların geminin dengesini bozmayacak ve ambarlarda boş yer bırakmayacak tarzda yerleştirilmesi özel bir beceri teknik gerektirir.
Sayı: 153Sayfa Aralığı: 77-84
Bir cevap yazın