Dünya, yüzyılın ilk çeyreği biterken ciddi politik ve ekonomik risklerle karşı karşıya. Küresel ekonominin ana aktörleri olan Rusya, Çin, ABD ve Hindistan, otoriter liderlerce yönetiliyor. Bu ülkelere Türkiye gibi bazı gelişmekte olan ülkeler de eşlik etmekte. Afrika ve Asya ülkelerinin çoğu da bu sınıflandırmanın en altında yer almakta.
Ekonomide, Trump’ın yeni merkantilist anlayışının küresel dış ticarette dalgalanma yaratacağı kesin. Ticaret savaşı diğer ülkeleri de etkileyecek. Öte yandan, Trump’ın gelir gelmez ABD’yi iklim antlaşmalarından çekmesi, BM’ye kaynak aktarımını azaltması ve Gazze savaşına bakışının farklı riskler doğuracağını söyleyebiliriz.
Türkiye, artan bu riskler karşısında savunmasız. Yüksek enflasyon, işsizliğin iki haneli rakamlara yakın seyretmesi, yüksek faiz oranlarından borçlanma ve gelir dağılımının her geçen gün bozulması ülkeyi adeta kıskıvrak bağlamaktadır. Hükümetin uyguladığı sermaye yanlı politikaların işçi sınıfı ve emekliler üzerinde yarattığı baskı şimdilik görünür bir tepkiye neden olmasa da bıçak kemiğe dayanmış durumda. Bu olumsuz tabloya hükümet kayıtsızdır. Çünkü uygulanan programın asıl amacı borç ödeyebilen ve yeniden borçlanabilir bir iktisadi zemin inşa etmektir. Nitekim, 2023’ün ikinci çeyreğinden 2024’ün sonuna kadar reel kesimin döviz borcu yaklaşık 65 milyar dolar artmıştır. Kamu borcu ise 2023 yılı Haziran ayından Aralık 2024’e kadar 2 trilyon 906 milyar artarak 9 trilyon 250 milyar TL’ye ulaşmıştır. Halbuki AKP iktidara geldiğinde kamu borç stoku 258 milyar 931 milyon TL idi.
2023 seçimleri sonrası uygulanan hükümetin “yeni” ekonomi programının çözüm üretmemesi, temelinde sadece iktisadi sorunların ağırlaşmış olması yatmamaktadır. Sorun sistesmeldir. Kaynağı Cumhurbaşkanlığı sistemidir. Sistem ülkenin hukuki altyapısını çökertmiştir. Bunun için 2025 yılının ilk ayında yaşananlara bakmak yeterlidir. 2019 yılında bir üniversitede katıldığım panelde söylediğim gibi 2017 yılı Anayasası “ülkeye dar gelmektedir”. Bundan dolayı iktisadi sorunlar da kaotik hale dönüşmektedir.
Nitekim 2025 yılı için koyulan yüzde 21’lik enflasyon hedefine erişilemeyeceği, daha yılın ilk ayındaki yüzde 5,03’lük gerçekleşen enflasyon oranıyla belli olmuştur. Şunu göz ardı etmemeliyiz; enflasyon da birçok sorun gibi sadece iktisadi bir olgu değil, aynı zamanda sosyal bir olgudur. Hukuka, kurumlara, insanın insana güveninin kalmadığı bir ortamda enflasyon kalıtsal hale gelir.
Değerli okurlar, İTD bu sayısında yaşanan sorunların bir kısmını yine akademik bir bakış açısıyla analiz etmekte. Katkı veren tüm akademisyenlere teşekkür ederiz. Aramıza yeni yazarlar katıldı. Kendilerine hoş geldiniz diyoruz. Yayın dünyası aksak rekabet altında çalışmakta. Büyük yayıncılar ve dağıtıcılar, küçük yayınevlerinin yaşam koşullarını her geçen gün daha da zorlaştırmakta. Buna bir de kâğıt, matbaa ve diğer giderlerdeki artışlar eklenince ayakta durmak her geçen gün adeta mucizelere kalmaktadır. Bağımsız kimliğiyle İTD de elbette bu ortamdan etkilenmektedir. Dayanağımız siz okurlarımızdır. Dergiye abone olunuz. Akademisyen dostlarımız dergiyi öğrencilerinize öneriniz. Kitaplarımızı satın alınız. Siz olmadan varlığımızı sürdürmemiz imkânsız.
Sağlıkla, sevgiyle ve okuyarak kalın.
Bir cevap yazın