Özellikle 2002 yılından itibaren, Türkiye ekonomisi ile ilgili en önemli gündem maddelerinden birisini, hızla artan cari işlemler hesabı açığı oluşturmuştur. Bunun başlıca nedeni, cari dengesizliklerde görülen büyük artışların sıkça krizlerle sonuçlanmış olmasıdır. Cari açıkların ana belirleyicilerinin saptanması, bu nedenle özel bir öneme sahiptir. Türkiye’de ihracatın ithalata bağımlılığı (İİB), özellikle 1999 yılından itibaren hızla artmıştır ve bu artışa 2002 yılından itibaren cari açıklarda gözlenen hızlı artış da eşlik etmiştir (şekil 1A). Bu dönemde iki değişken arasında gözlenen güçlü bir korelasyon, (şekil 1B) Türkiye’deki cari açığın en temel belirleyicilerinden birisi olarak İİB’nin ön plana çıkarılmasına neden olmuştur. Birçok yazar, İİB’deki artışın, cari açıkların en önemli belirleyicisi olduğunu savunmuştur. Bu konudaki deneysel akademik çalışmalarda ciddi bir eksiklik göze çarpmaktadır. Bu iki değişkenin birlikte artması, aralarında bir nedensellik ilişkisi olduğu varsayımına yol açmış olsa da, bu varsayım deneysel çalışmalarla kanıtlanmamıştır. Çalışmamız bu boşluğu doldurmayı ve sanılanın aksine bu iki değişkendeki artışın daha çok konjonktürel faktörlerden kaynaklanan bir tesadüf olduğunu göstermeyi amaçlamaktadır. Bu iki değişken arasında gözlenen kısmi nedensellik ilişkisi ise daha çok cari açıklardan İİB’ye doğrudur. Bir başka deyişle İİB, cari açıkların bir nedeni olmaktan çok, bir sonucudur.
Sayı: İktisat ve Toplum Dergisi 86Sayfa Aralığı: 62 - 69
Bir cevap yazın