Para Politikasında Gelir Dağılımı Yaklaşımı: HANK Modelleri – Arda Tunca


Kamu borcu ne kadar yüksek ve vadesi ne kadar kısa olursa, para politikasının maliye politikası üzerindeki etkileri o kadar güçlü olacaktır.

Büyük Resesyon (2007- 2009) Sonrasında Ekonomik Dengeler

Gelişmiş ekonomilerin merkez bankaları, Büyük Resesyon (2007-2009) sonrasında para politikalarını düşük enflasyon ortamında sıfır faiz politikasıyla yönettiler. Kovid-19 krizinin yüksek enflasyon sorununu beraberinde getiren etkilerinin görülmesine kadar gelişmiş ülke merkez bankalarının temel amacı, ekonomik aktiviteye canlılık kazandırmaktı. Bu amaçla, parasal genişleme (quantitative easing) ve sözlü yönlendirme (forward guidance) gibi konvansiyonel olmayan yöntemler yoğun olarak kullanıldı. Süreç içinde, bu yöntemler para politikasının ana uygulama araçlarına dönüştü.

Büyük Resesyon sonrasında, gelişmiş ülke merkez bankaları ekonomik aktiviteyi canlandırmaya çalışırken, yükselen enflasyon gibi bir sorunla karşı karşıya değildiler. Bu nedenle, politika belirlerken, ekonomik aktivite ve enflasyon arasında bir tercihte bulunmaları gerekmiyordu (Brunnermeier 2023). Söz konusu döneme ait ikili politika tercihi ağırlıklı olarak finansal istikrar ve deflasyonist ortama yönelik kullanıldı.

2008’den sonra oluşan küresel ekonomik ortam, gelişmiş ülkelerde özel sektörü merkez bankalarının sunduğu likiditeye bağımlı hale getirdi. Merkez bankaları, nihai kredi merci (the lender of last resort) özelliklerinin üzerine, nihai piyasa yapıcısı (the market maker of last resort) olma özelliklerini giderek artan oranda kullanmaya başladılar (Sibert, vd., 2007). Böylece, yüksek düzeyde monetizasyonla birlikte finansal baskınlık ortaya çıktı. Finansal baskınlık, yükselen varlık fiyatları, yükselen borçluluk düzeyleri ve merkez bankalarının sunduğu likiditeye bağımlılık olarak kendini gösterdi.

Gelişmiş ülke merkez bankalarının para politikası tercihleri ve politika tasarımı gelişmekte olan ülkeler üzerinde dışsal etkiler (external spillover effects) yarattı.

Sayı: 152
Sayfa Aralığı: 38-47

Bu makalenin tamamını okumak için satın almalısınız.

1988’de Kabataş Erkek Lisesi’nden mezun oldu. 1992’de İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi İktisat Bölümü’nü bitirdi. Aynı üniversitede, Para-Banka anabilim dalında yüksek lisansını 1993’te tamamladı. 1992-1996 arasında akademik alanda çalışmalar yaptı. Akademik çalışmalar amacıyla 1994-1996 arasında Berkeley (ABD)’de yaşadı. 1996’da, AIESEC bursu ile DuPont de Nemours International S.A. şirketinin Avrupa merkezi Cenevre’de (İsviçre) çalışmaya başladı. 1998’de Türkiye’ye dönerek bankacılık sektöründe çalışmaya başladı ve zaman içinde çeşitli finans ve reel sektör kuruluşlarında yönetici olarak görev aldı. Pazar araştırmaları, tedarik zincirleri yönetimi, pazar geliştirme, finans ve finansal danışmanlık alanlarında çalıştı. Profesyonel yaşamının yanı sıra, çeşitli televizyon kanallarında, ekonomi programlarında yorumcu olarak yer aldı, mesleki dergilerde yazarlık yaptı.

Bir cevap yazın