Dünyayı Otoriterleşme Dalgası mı Sarıyor? – Ersin Kalaycıoğlu


Giriş

1991 yılında Samuel P. Huntington ünlü Third Wave (Üçüncü Dalga) adlı kitabında dünyanın 19. yüzyıl boyunca, yirminci yüzyılda 1945 sonrasında ve nihayet 1975’te Salazar rejiminin Portekiz’de sosyalist subaylar darbesiyle sona ermesiyle başlayan değişimle birlikte üç küresel demokrasi dalgasına tanık olduğunu ileri sürmüştü. Kitabın yayınlandığı 1991 yılının 31 Aralık gecesi son kez Sovyet bayrağı Kremlin’in çatısından indirildiğinde Soğuk Savaş da sona erdi. Zaten 1978 yılından itibaren planlı sosyalist ekonomiyi terk eden Çin, bir tür kolektivist kapitalizm uygulamasına geçmişti. Küba ve Kuzey Kore gibi birkaç ülke dışında planlı sosyalist ekonomik rejime sahip olan ülke de kalmadı. Böylece dünyadaki 193 Birleşmiş Milletler üyesi devletin, birkaç istisna hariç tamamı halk egemenliğine dayalı olan ve resmen demokrasi olarak tanımlanabilecek bir siyasal rejime yönelen ve ekonomileri de bir tür kapitalizm olan ulus devletler haline dönüşmüşlerdi. Yine aynı tarihlerde (1992) Francis Fukuyama, The End of History and the Last Man (Tarihin Sonu ve Son İnsan) adlı kitabını yayınladı. Fukuyama’ya göre artık kapitalizmle sosyalizm ve liberal demokrasiyle proletarya diktatörlüğü arasındaki mücadele sona ermiş, kapitalizm ve liberal demokrasi kazanmıştır. Bundan böyle tarihin sonu denilen bir aşamaya ulaşılmış ve insanlığın artık hukuk devleti ilkeleri ve idealleriyle uyumlu; siyasal temsili kurumlar, anayasalar, yasalar ve kurallar eliyle yönetilecek bir aşamaya varmış olduğu Fukuyama tarafından iddia edilmiştir (1992: xi).

Sayı: İktisat ve Toplum Dergisi 120
Sayfa Aralığı: 30 - 41

Bu makalenin tamamını okumak için satın almalısınız.

Ersin Kalaycıoğlu, Sabancı Üniversitesi öğretim üyesi ve Bilim Akademisi üyesidir. Uzmanlık alanı karşılaştırmalı siyaset, Türk siyasal hayatı olup araştırma alanı siyasal katılma ve siyasal temsildir. Halen Siyasi İlimler Türk Derneği ve Bilim Akademisi yönetim kurulu üyesi olup 2004 – 2007 arasında Işık Üniversitesi Rektörü olarak görev yapmıştır. Türkçe yayınlanmış beşi A. Y. Sarıbay’la birlikte derleme olan yedi kitabı, ikisi Ali Çarkoğlu ile birlikte yayınlanmış üç İngilizce kitabı ve 2021’de yayınlanmak üzere kabul edilmiş bir İngilizce telif eser kitabı vardır. Kalaycıoğlu’nun Comparative Political Studies, Legislative Studies Quarterly, South European Society and Politics, Southeast European and Black Sea Studies, and Turkish Studies gibi dergilerde yayınlanmış çeşitli bilimsel makaleleri bulunmaktadır.

Bir cevap yazın