Bu yeni bir tarih, yeni bir hafıza oluşturma işlemi belki dünyada da böyle ama bu topraklarda kesinlikle sık yaşanan bir eylem.
“İnsan yaşadığı yere benzer
O yerin suyuna, o yerin toprağına benzer
Suyunda yüzen balığa
Toprağını iten çiçeğe
Dağlarının, tepelerinin dumanlı eğimine
Konyanın beyaz
Antebin kırmızı düzlüğüne benzer
Göğüne benzer ki gözyaşları mavidir
Denize benzer ki dalgalıdır bakışları…” der Edip Cansever Mendilimde Kan Sesleri’nde.
Herhalde en çok ‘memleketi dağılmış pazar yerine’ benzeten dizesinden yakalanmıştım bu harika şiire. Zaman geçti, yıllar geçti, çoğu başarılı sanat eserinde olduğu gibi bu şiirde de yeni şeyler yakalanıyor, yeni keşifler, daha önce yüklenmemiş anlamların bazıları daha derinleşiyor, bazıları değişiyor.
Zaman geçiyor, yıllar geçiyor, sonra bir gün babam mutfağın yerini bulamıyor. Oysa tam kırk dört yıldır aynı evde yaşıyordu. Birkaç deneme yapıldı, gene bulamadı. Babam yaşadığı mekânı tanıyamıyordu. Yabancıydı. Babam mı yabancıydı mekan mı artık, tıbbın çözemediği gizemlerden biri olarak hayatımıza girivermişti bir gecede. Bir minicik pıhtı neredeyse yarım asrın hafızasını ağır örselemişti.
Yukarıya aldığım kesitte Cansever’in bizleri yaşadığımız yerlere benzetmesinin anlamını da bu yazıyı yazmaya karar verip şiire yeniden dönünce daha sarsıcı şekilde anladım. Hafızamız bizi biz yapan belki en birinci etmenlerdendi. Kim bilir belki de birincisi. Köylerin boşaltılması ve sonra kendiliğinden boşalması, mahallerin değişmesi, kentlerin dönüşümü, belki bir eşyanın yerinin değişmesi, bir fotoğrafın artık o duvarda yer almaması… hepsi bizi de değiştiren şeyler evet; “yaşadığımız yere benziyoruz…”
“yürek elbet acıyor esvap değiştirirken” dizesinde İsmet Özel de benzer bir şeye atıf yapıyor sanırdım, muhtemelen sosyalist görüşten Müslüman görüşe geçişin sancılarını kelimelerle böyle ifade etmişti oysa.
Sayı: 153Sayfa Aralığı: 111-115
Bir cevap yazın