Türkiye’de Servet 2: Servet Dağılımı ve Servet Dinamikleri – Alper Duman

Servet eşitsizliğiyle vergiler yoluyla mücadele hem kamu kaynağı yaratır hem de sermaye birikimini destekler. Sonuçta kazanan Türkiye ekonomisi ve demokrasisi olur.

1. Servet ve Sermaye

Ayrımı

Daha önceki yazılarımızdan hatırlayacağınız gibi servet ve sermaye ayrımı son derece önemlidir. Finansal varlıklar ve mücevherler servete girer ama sermaye değildir. Bodrum’daki yatlar da servettir ama tur hizmeti için kullanıldığında sermaye olabilir. Uber için kullanılan kişisel arabalar da servetten sermayeye geçmiş olurlar.

Arsa servettir. Üstüne fabrika yapıldığında sermayeye dönüşebilir. Konutlar hem servet hem sermaye olarak sınıflanır, ama büyük ölçüde servet sayılmalıdır. Konutlardan alınan hizmet, bir üretim kategorisi diye kabul edilir ana akım iktisatta. Ancak bu uzun dönemde ülke ekonomilerini ayakta tutan gerçek mal ve hizmet üretimine (araba yapmak ya da yazılım üretmek v.b.) benzemez.

Son dönemde gelişmiş ülkelerde servet ve sermaye farkının açıldığı ve buna paralel de sermaye birikim oranının ve verimlilik artış oranın düştüğü gözlenmiştir. Türkiye için bu durum çok daha dramatiktir.

2. Servet Nasıl Dağılıyor

Kim bilir? Servet verisi olmadığı için dağılımı da bilmiyoruz. Ancak elimizde servetin son derece eşitsiz dağıldığına dair dolaylı ipuçları var. İdeal olan gelişmiş ülklerdeki gibi servet hakkında verilerin (mesela e-devletteki tapuların, bankalardaki mevduat ve fonların, şirket değerlerinin) biz iktisatçıların çalışabileceği bir veritabanına dönüştürülmesidir. Bunun kısa vadede gerçekleşmeyeceğini ne yazık ki biliyoruz. Seçimlerde ikinci tura girildiğinde dahi seçim sandık sonuçlarının Yüksek Seçim Kurulu tarafından açıklanmadığı bir ülkede servet verilerinin açıklanmasını beklemek naifliktir.

2.1. Konut

Sözgelimi TCMB’nin yaptığı ama yayınlamadığı Hanehalkı Finansman ve Tüketim Anketi -20191 Tablo 5.1’e göre hanehalklarının %12,5’unun birden fazla evi var. Yani gayrimenkul zenginliği -ki en eşit dağılmasını beklediğimiz kalem- son derece eşitsiz dağılım göstermektedir.

Bu makalenin tamamını okumak için satın almalısınız.

Makaleyi Satın Al - 40₺